** |
Księga gminy Biała [Bielitz-Biala] założona we wtorek 2 lipca 1613 roku.
|
** |
|
||
Rekonstrukcja wyglądu księgi w oprawce z pergaminu
prawdopodobnie z pochodzącego z biblioteki parafii w Lipniku opisywanej |
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
1626 |
||
|
||
Zapis z 1626 roku. Cytowany przez dr. J. Kolatschek-a
|
||
W ,,Monografii Bielska-Białej " we wstępie na
str. 42 mamy krótki opis cytowanej na tej stronie księgi. |
||
|
||
|
||
Wnikliwy czytelnik zauważy również, że zapisy w księdze zależą tylko od pisarza gminnego w czasach pisarza Hławaczki zapisy są po polsku a zatem nie należy generalizować faktów i wyciągać wniosków z publikacji Hanslika, który nawet polskie teksty tłumaczył dla niemieckiego czytelnika na niemiecki choć podaje i przykład polskiego zapisu. Pod zdjęciami księgi podam cytaty z książki Hanslika. Pozwoli to na choćby skrótowe zorientowanie się w tekstach zapisów w Księdze Gminy Biała. Inna sprawa jak według dr. J. Polaka ten zniemczony Czech pisał dobrze po polsku. Oczywisty nonsens. Pisarz Hławaczek pochodził z rodziny [prawdopodobnie syn] pochodzącego ze śląska cieszyńskiego oficera z garnizonu wojskowego stacjonującego w Lipniku. I pewnie ukończył szkołę w Lipniku. Dla przypomnienia Zaolzie [ Część śląska cieszyńskiego] jest w Czechach po I wojnie światowej! Naruszając kolejność stron w księdze aby wyczerpać temat przywołam faktyczny pierwszy historyczny zapis | ||
|
||
A na przyszłość dla historyków w sprawie dat polecam książkę: Teodor Wierzbowski ,,Vademecum archiwisty "- 1926 dostępna już w internecie ale dla zainteresowanych zdjęcie z mojego prywatnego egzemplarza . jm i uwaga ! niedziela to 1 dzień tygodnia w kościele rzymsko-katolickim ! a nie 7 |
||
|
||
Można by się pokusić i o opowieść o tym fakcie. Sołtys Hofman był w Niedzielę 30 czerwca na nabożeństwie ewangelickim w Kościele w Lipniku [Był zborem ewangelickim do 1659 roku] W poniedziałek mieli dzień wolny ,,szewski poniedziałek " ? czyli zwyczajowy dzień kąpieli cechu szewskiego w łaźni i we wtorek założono osobną od Lipnika księgę gminną przez sołtysa Hoffmana. Temat lokacji Białej opisuję na osobnej stronie [w budowie] ale przytoczmy też źródłowy zapis o genezie powstania księgi : z lustracji królewskich Dział XVIII- Metryki Koronnej Nr.24 z 1660 roku, o prawie Hoffmanów do samorządu wiejskiego dla wsi Biała nadanego przez Piotra Komorowskiego dzierżawcy Lipnika od 1610 r na ten czas Starosty Oświęcimskiego. |
||
|
||
Uczciwy Mathys Zontak Produkował Przywilei, Oicu Żoney swoiej Hofma- -nowi Gumiennikowi, y Potomkom iego od Pana Piotra Komorowskiego Sta= =rosty na on Czas Oświęcimskiego y Dzierżawce Lipnickiego nadany a przed swietey pamieci Króla JM Władysława, y teraśnie nam sczę= =śliwie panującego Króla J[ego] M[ości] Pana Naszego Miłościwego approbowa= =ny na sztukę Kamiennej Roli przy Rzece Białej wzdłuż po... |
||
Przy okazji zapraszam
pasjonatów historii do odcyfrowania zapisów księgi. Kontakt pod adresem: jan2007@o2.pl Różnice w paginacji stron wynikają z odmiennego sposobu kiedyś i dziś. Dziś archiwa nadają numery tylko zapisanym stroną . |
||
Przykładowy zapis w języku polskim dający pogląd na treści zapisów. | ||
|
||
Pawła Mencnarowskiego kup domu Żabkowskiego …Pana Raszki Dziedzicznÿ [Datum] 9 Setem. 1726 [W Imię] Przebłogosławioneÿ ÿ naichwalebnieiszeÿ Troÿce Swięteÿ Amen. [Wsze] komu na tÿm naleźÿ do Wiadomości Jsz Dzis niżeÿ po= =łożonego Roku ÿ dnia postanowione iest kupno Krzeskianskie do wolne Dziedziczne ÿ niczym nieodmiennę w niżeÿ opisanÿ sposób. Ukupił Pan Paweł Mencnarowski Domu więtsząm Częnsc z ogrodkem od Jana Raszki, na Siebie, Małżonkę ÿ Dziatki Swoię Dziedzicznie, który leży z iedneÿ Stronÿ Wacława Żywczoka Z drugiej zas Strunÿ za Janem Raszkem i rzeką Biała, za sumę Piniędzÿ po gotowiu wÿliczonÿch Cÿsarską monetą Tÿszanc ieden Sto ÿ dwadzieścia [ 1120]Tinfow, Kożdÿ Tiniff za Czeskich Szesc Czeski Zas za piętakow Cztÿrÿ rachuiąnc, ktorę przedawca Rękami Własnymi odliczywszy należÿcie pogotowiu odebrał, za którą ode= Braną Sumę, kupującemu Panu Pawłowi Męcnarowskiemu Małżonce ÿ Dziatką iego Więntszą Czensc domu W którÿm niebosz= =czÿk Żabka mieszkał w granicach Miedzach iego iak go ow nieboszczÿk Żabka zazÿwał, ustempnie. Do którego mu przida= ię, W wielkiej Izbie wielgą Tafle ÿ Szafe starą, Manglownie z Raszkęm pospołu zażywać będą, czy ona w małÿm czy w większym Domie stać będzie, Miedziak w Piecu także przi Domu zostaje Ÿ tamże wszystko co przibitego ÿ wlepionego iest, w Sini Szafarnia ÿ kocieł miedzianÿ, w kromniczce kromny stół ÿ skrzinia także kromna, ÿ co tamże przibitego ÿ wlepionego iest do tego jedną Drabinę Na gurze w Izbie stół długi albo Tafle ÿ dwoistą Snażną Szafka, Stolik małÿ, dwa prostę stolki ÿ z kachlami rozrzuconÿ Piec, dwa Samsieki na zboże ÿ koryto wielkie na Ciasto Chlebowe. W małaj Izdebce także co Przibitego ÿ wlepionego iest. Przit ÿm Postanowiono, dla owaro= |
||
=wania wszelkich na potomnę Czas ÿ
którykolwiek[...] teÿ wientszeÿ Częnsci gospodarz trzima na łama= =ny Dach na obuch Stronach gdÿ będzie potrzeba na poprawę owegosz dał dwa [2] grosze Jan Raszka ale trzeci . Ogród =ek albo radszy Zatÿłek Sobie Raszka Powinien trzimać ÿ od Węngla iak teraz jest na zawsze płot grodzić bę= dzię . I Poniewasz pomieniony Raszka swoÿ mniejszy domek dziedziczny ma, ÿ z niego okap z dachu do Pana Męncnarowskie= =go Ogródka idzie, zaczym od tego Okapu iak się Skaznie insze= =go znaku niemasz, ÿ według tego ku rzece Bialeÿ, tam poczynać będzie Wodzie bronić aż do Gury w Rzece Lipnickieÿ Brzik w dobreÿ Obronie trzimać powinien, aż po węngiel Pana Pawła Męncnarowskiego od tand tam pocznie Mencnarowski wodzie bronić aż po Wengieł Wacława Żywczoka, do tego od rzeki Bialeÿ od wyżey pomienionego okapu Raszkowego na dół aż równo z Swoiem trzimaiącÿm Płotem od Wacława Żywczoka Stro= =ny, który Płot Sam także Swoiem kosztem prowadzić powinien iak przed tÿm trzymano bÿło. Rÿnnę Spolnią Pan Mencna rowski. z. Żÿwczokąm na zawsze gdÿ potrzeba będzie poniewasz między Domami ich iest Sprawować ÿ kłsc powinni na rownÿ grosz. Struÿ Bliskośbi zas iak ktorÿ mieć ma do kupienia Czÿ małeÿ Czÿ wielkieÿ Części Domu pokazują Proto= =Koll Miasta nszego nowÿ. Że ale zas ten Dom Całÿ podległÿ iest Podatką gromadskiem, zaczym Więnksza Częńść według nisze= =go Zwyczaÿnego gołegu Domu te Onera na ow przichodząnce znosić będzie, ta Częnść mniejsza Domu za komornika, lubo ten Domek iego własnÿ podatek płacić powinien. iak przed tÿm bÿwa= =ło, tak abÿ Pospolstwo krzywdy niemiało. Pożytek zaś wszÿtek iak nieboszczyk Żabka trzimał na Brzegu jak pod Samom Raszkową Ścianą ÿ przed Swoią owszÿm pod Czas targów ÿ Jarmarków, tak też sobie Pan Mencnarowski. owarował a to dlatego, isz podatek wszÿtek na swoią Częnsc domu wszÿtek Bierzę, a Raszka zaś |
||
tylko za
komornika dawać będzie, ÿ iak zas obie częnsci Domu do […] gospodarz trzimac będzię jednakowo za Dom ieden […] zas kiedy komornik ędzię, iak komornik pła= =cic podatek powinien, iak przed tÿm bÿwało, choc wszÿtko do kupÿ Się Spoli[…] Ż Się ale stronÿ obie iak kupuiąnca tak prz= = dająca […] pogodzilÿ, ÿ to szÿtko Szczÿrze ÿ Sprawiedliwie tez wszelkich fortelow trzimac Się obligują co kol wiek wÿżeÿ opisano iest, dla tego Się także, ÿ z przeproszonymi ludzmi ręka= =mi własnemi podpisałÿ ÿ Dla lepszeÿ wagi nie tylko w Protocol Mieiski to kupno dobrowolnie w Pisano, ale .. owszÿm Mieiską Pieczęn= =cią potwierdzono. Co się Dzialo przi Sesieÿ Radzieckieÿ w Ra= =tuzie Bielanskim &[ Dato] 9. Septembris AD 1726 Johann Raschka Vorkaupfer[Sprzedający] Paweł Mencnarowski kup=
Anna Marie Raskin =iąncy gebohrene [Z domu] Sapkin L.S Jan Kopacz Świadek Andrzeÿ Zontak Starszy Świadek Christian Frÿsz Świadek Simon Mortek Świadek
NB. Daleÿ Się Doczyta folio Qvarto wertend iako ÿ Mała Cześć Pospołu Za Confirmacią Magistratu na Domek iako wÿzeÿ położono zapisana iest ÿ Kupionÿ za tingfow Czterÿsta
ÿ Szesnascie
|
||
Powróćmy jednak do kolejności zapisów w Księdze Protokołów Białej. | ||
1613 | ||
12 septembis. 1615 |
||
|
||
|
||
1622 |
||
|
||
1622 |
||
|
||
1623 | ||
1624 | ||
20 januaris 1626 | ||
1615/1626 | ||
1624/1627 | ||
1626/1629 | ||
1624/1625/1626/1632 | ||
1627 | ||
1625 | ||
1625 ? | ||
** |
|
** |
4 Junis 1636 |
||
|
||
16 Juni? januari?1636 |
||
|
||
georg saffran |
||
29 januari1637 | ||
|
||
marc sontag |
||
1635/1636 |
||
|
||
|
||
1636/1637/1638/1639/ 17 juli 1649 |
||
|
||
04 maj 1637 |
||
|
||
|
||
1637/1638 |
||
|
||
|
||
|
||
|
||
1637 ? rachunki? |
||
|
||
1637 |
||
|
||
1638 |
||
|
||
1638 |
||
|
||
1638 |
||
|
||
6 setembis 1638 |
||
|
||
08 novembris 1638 |
||
|
||
|
||
1639 |
||
|
||
11 marti 1639/ 05 juni 1639 |
||
|
||
cd. 05 juni 1639 |
||
|
||
1639 ? serwituty -rachunki? 1641? |
||
|
||
1641/1645 |
||
|
||
03 januari 1640/ 13 februari 1640 |
||
|
||
1640 |
||
|
||
|
||
17 marti 1649 |
||
|
||
cd. 1649 |
||
|
||
23 augusti 1659 |
||
|
||
23 augusti 1659 |
||
|
||
06 -9-bris [wrzesień]1662 |
||
|
||
cd. 06 -9-bris [wrzesień]1662/ 11 maj 1666/ 05 maj 1666 |
||
|
||
|
||
|
||
11 maj 1666 |
||
|
||
12 stycznia 1686 |
||
|
||
Dnia Dwunastego Stycznia A. Roku 1686 Prziedęmnie Jana Wancellego Szołtysa Bielanskiego ý przed Przisieglych wβýstkych [wszystkich]Urziedu Bielanskiego. Przytoczyła się sprawa Wtęn Nizeý Opisany sposób iβ [isz] prziedstąpił przied nas sławetnÿ apoiciwÿ Sąmsiad naβ [nasz] Mianowicie Joannes Jąnowski który przipezwał Towarziβa [towarzysza]Swego przed Urziąd Naβ [nasz] ý obzałowałgo wtem ÿβ[iż] Niektorego Czasu przed zacnym ÿ poczciwym Cechem Szewieczkim Miał wÿmowić słowa takie Ktoiych Nimogł Pokazáć Nategoβ poććiwego Jąna Jąnowskiego Mÿ iako Urziąd Nakazlichmÿ Stronąm obiema abÿ się prziludziach dobro wolnie zgodzili Co tak a nie ýnaciy Stało ze przi nas Urziędzie wβytkiem Uczýnili pewna ÿ dostateczną zgodę ý przie prosili iedęn dru- giego sluuiąc Sobie Wmiłości ý wzgodzie Mieβkać ÿ wiecne Mił- częnie wtým Zachowáć ý która bý strona to Miała wznowic Upa- da do pokuby Urziędowi pięć stało się iako Zwyβ mianowane.
|
||
07 januari 1689 | ||
1691 | ||
06 novembris 1690 |
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
08 febr 1700 |
||
|
||
|
||
cd. 08 febr 1700 |
||
|
||
15 januari 1700 |
||
|
||
03 juni 1708 |
||
|
||
15 februari 1708 |
||
|
||
15 februari 1708 |
||
|
||
15 februari 1708 |
||
|
||
31 april 1708 |
||
|
||
12 maj 1708 |
||
|
||
22 octobri 1708 |
||
|
||
22 octobri 1708 |
||
|
||
11 febr 1718 |
||
|
||
28 juni 1700? |
||
|
||
29 juni 1710 |
||
|
||
01 juli 1700 |
||
|
||
29 juli 1710 |
||
|
||
15 maj 1715 |
||
|
||
cd. 15 maj 1715 |
||
|
||
06 marti 1712 |
||
|
||
05 maj 1712 |
||
|
||
cd. 05 maj 1712 |
||
|
||
08 august 1713 |
||
|
||
08 august 1713 |
||
|
||
|
||
11 august 1713 |
||
|
||
11 august 1713 |
||
|
||
14 august 1713 |
||
|
||
1714 ? |
||
|
||
28 august 1713 |
||
|
||
30 januari 1714 |
||
|
||
16 maj 1715 |
||
|
||
cd. 16 maj 1715 |
||
|
||
04 januari 1716 : Wenzel Żywczok |
||
|
||
cd. 04 januari 1716 |
||
|
||
...? 03 februari |
||
|
||
12 aprilis 1717/ 15 maj 1719 |
||
|
||
04 aprilis 1717? 01 aprilis 1716? |
||
|
||
|
||
03 aprilis 1716 |
||
|
||
04 maj 1716 |
||
|
||
|
||
|
||
To ślad najstarszych przodków św. Papieża
Jana Pawła II. Jednocześnie ślad cechu rzeźników z Białej. Więcej o cechu rzeźników innych cechach na stronie http://bielsko-biala-cechy-rzemieslnicze.interiowo.pl/
|
||
|
||
|
||
|
||
Ale są i zapisy o kolejnym pokoleniu rzeźników Andrzeju Hess w księdze cechu rzeźników w Białej |
||
|
||
|
||
Ślad o mistrzu rzeźniczym Johann-ie Szafran. |
||
|
||
1716 |
||
|
||
1716 / 1718 |
||
|
||
1716 | ||
|
||
1716 |
||
|
||
1617 |
||
|
||
1717 |
||
|
||
1717 |
||
|
||
1717 ? /1718 ? |
||
|
||
|
||
|
||
|
||
1719 |
||
|
||
|
||
1718 |
||
|
||
1719 |
||
|
||
1719 |
||
|
||
1719 |
||
|
||
1719 |
||
|
||
1719 |
||
|
||
1719 |
||
|
||
20 marti 1720 |
||
|
||
20 marti 1720 |
||
|
||
1720 |
||
|
||
15 maj 1720 |
||
|
||
15 maj 1720 |
||
|
||
|
||
12 marca 1721 |
||
|
||
|
||
12. 9-bris [ Listopad ] 1721 |
||
|
||
20 juli 1721 |
||
|
||
17 marti 1722 |
||
|
||
19 marti 1722 |
||
|
||
|
||
19 marti 1722 |
||
|
||
23 marti 1722 |
||
|
||
23 marti 1722 |
||
|
||
14 maj 1723 |
||
|
||
14 maj 1723 |
||
|
||
14 aprilis 1723 |
||
|
||
|
||
28 juli 1723 |
||
|
||
24 maj 1724 |
||
|
||
24 maj 1724 |
||
|
||
1722 |
||
|
||
22 august 1724 |
||
|
||
11 maj 1724 |
||
|
||
11 maj 1724 |
||
|
||
07 sebtember 1724 |
||
|
||
07 sebtember 1724 |
||
|
||
1722 |
||
|
||
20 november 1724/ 1724 |
||
|
||
1724 |
||
|
||
|
||
1724 |
||
|
||
19 sebtember 1724 |
||
|
||
19 sebtember 1724 / 07 martii 1725 |
||
|
||
07 martii 1725 |
||
|
||
07 martii 1725 |
||
|
||
26 juli 1725 |
||
|
||
24 september 1728 |
||
|
||
24 septembris 1728 |
||
|
||
26 septembris 1725 |
||
|
||
26 septembris 1725 |
||
|
||
|
||
18 octobris 1725 |
||
|
||
18 octobris 1725 |
||
|
||
10 juli 1726 |
||
|
||
09 septembris 1726 |
||
|
||
|
||
09 septembris 1726 |
||
|
||
|
||
09 septembris 1726 | ||
|
||
|
||
04 x-bris [grudzień]1726 |
||
|
||
|
||
04 x-bris [grudzień]1726 |
||
|
||
|
||
1726? |
||
|
||
15 febr 1726 |
||
|
||
1727 |
||
|
||
1727 |
||
|
||
1727 |
||
|
||
|
||
10 x-bris [grudzień]1727 |
||
|
||
|
||
1728 |
||
|
||
07 januaris 1728 |
||
|
||
1726 |
||
|
||
19 juni 1728 |
||
|
||
13 aprilis 1728 |
||
|
||
1729 |
||
|
||
1729 |
||
|
||
05 juli 1729 |
||
|
||
|
||
12 x-bris [grudzień]1729 |
||
|
||
1729 ?/ 1730 | ||
|
||
|
||
|
||
1730 |
||
|
||
1730 |
||
|
||
|
||
|
||
09 maj 1730 |
||
|
||
Księga gromadzka Miasta Biala str.210 1. Laudatur Jezus Christus 2. Wiadomo tadÿ będzie Jednęmu każdemu, osobliwie 3. .. wiedzieć zalezÿ, isz Dzis niżeÿ położonego 4. …. Postanowionę iest kupno krzescianskię dobro, 5. […] stanowczym nieodmiennę, w niżeÿ opisanÿ sposobnie 6. […] naszÿm Radzieckiem. 7. Ukupił Slawetnÿ Andrzeÿ Lęncowski Mieszczanin nasz za Dzie 8. dzic … na Siebie ÿ Żonkę, takie ÿ Potomstwo Swoje, gruntu 9. alias Rolę bęz jedno Staianię Zagonow Sześć do Rynku 10. naszego przigodÿch za Czerwonÿch Złotÿch Sześć w Każdÿ
11. Czerwony złotÿ 12. –nego Andrzeia Podstawnego, także Mieszczanina naszego 13. Ktorÿ ma tesz tę Piniądzę zaraz pogotowiu wÿliczÿwszÿ Pod= 14 = stawnÿ należycie odebrał, ÿ za tę Piniądzę iemu ten grunt 15. Dziedzicznię oddał, Poniewasz ale się w Rÿnku buduję na 16. tÿmże gruncie z Strunÿ iedneÿ Ratusza naszego, z Drugieÿ 17 Andrzeia Podstawnego, z trzecieÿ Jerzego Macnera, ÿ z Czwar= 18- teÿ Rÿnku Własnego, miedzach ÿ ogranicach jakeśmy 19. mu pokazali, Że ale ten grunt iest podległÿ Onera Rei 20 publica znosić: Wienc postanowionę iest, by miał 21. od Dzisieiszego Dnia dwa roki porząnd wolność od Podatkow 22. Wÿiąnszÿ Samego Pogłownego należącego, ÿ co rok Dziesięn= 23.-cinę po trzi Czeskie płacic powinien, powÿnsziu ale Wolności to 24.iest tÿch Dwoch Lat, Wszÿtkie Onera którę kolwiek bÿ przisz 25 mogłÿ, równo niszęmu Sąmsiadowi alias gołemu domowi znosić po- 26. winien będzie, ÿ pomienioną Dziesięnciną po Czeskich trzi, ktorę 27. Onera wszÿtkie znosić Się obliguję rowno inszemu gołemu Domo= 28. =wi. Poniewasz ale P. Lincowski podle Świekrÿ Swoieÿ Mieszka 29. obwarowuję Sobie że gdÿ bÿ mu Tasz Matka alias Świekra wymawiać
|
||
09 maj 1730 | ||
30. miała iakbÿ ten Dom za ieÿ Prace sprawił, 31. nie Słusznę Słowa wÿrzucać miala tak żeby słowa jej Handlu 32.podciwości Szkodnę bÿłÿ, tedy za dowiedzone[…] - 33. dzana ÿ karana będzie według Praw . Dla tego? 34. ÿ Wiary, to postanowionę kupno, nietÿlko w 35. nasz Miejskich opisanę, ale o wszÿ Pres[…] 36. Pieczęcią naszą Radziecką potwierdzamÿ 37. w Ratuszu naszym Bialanskiem przi Seysi 38. Zupełneÿ &- [Dano] 9.Maÿ Ao[AD= Roku Pańskiego] : 1730 ……………………………………………………………… Christian Frÿsz, Notariu. Paweł Mencnarowski, Bur-[mistrz] Juratus ibidem J.[ego]K.[rólewskiej] M[ości] Miasta Bialeÿ L.S. Andrzei Zontak Radca ibidem, Simon Mortek Radca ibidem Jan Hilbrich Radca ibidem, Walentÿ Englert Radca ibidem
|
||
|
||
1730 |
||
|
||
1730 |
||
|
||
06 novembris 1730 |
||
|
||
06 novembris 1730 |
||
|
||
1621 |
||
|
||
1613 |
||
|
||
1634 |
||
|
||
|
||
|
||
16 x-bris [ grudzień] 1704 |
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
skorowidz |
||
|
||
1724 |
||
|
||
skorowidz | ||
|
||
skorowidz |
||
|
||
skorowidz |
||
|
||
|
||
|